مقدمه: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در سخنرانی تقریبا نیم ساعته خود پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تایید نکرد. وی همچنین با انتقاد از سپاه پاسداران ایران تحریم کامل این نهاد را به وزارت خزانه داری آمریکا اجازه داد. البته رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا ساعاتی پیش از اعلام موضع ترامپ اعلام کرده بود که خروج از برجام ساده نیست. استراتژی جدید ترامپ دادن پیام‌های هشدار آمیز به ایران است. انتظار می‌رود با سخنان دیشب ترامپ مبنی بر عدم تایید پایبندی ایران به مفاد برجام، اقدامات و تصمیمات دولت اوباما در قبال برنامه اتمی‌ایران مورد بازنگری اساسی قرار گیرد. او توافق اتمی‌را در کنار نزدیکی سیاسی واشنگتن با کوبا از اشتباهات اساسی سیاست خارجی دموکرات‌ها می‌داند. به نطر می‌رسد او در طول زمان باقی مانده هم سعی در پنبه کردن تمام رشته‌های 8 ساله اوباما کند چنانی که تا کنون در این 9 ماه فقط و فقط به پیگیری این سیاست پرداخته است. دیلماسی ایرانی برای تحلیل دقیق تر سخنان دیشب ترامپ وتاثیرات آن بر برجام گفت وگویی را با دکتر مهدی ذاکریان که در کارنامه خود تدریس و تحقیق در بنیاد دانشگاهی اروپا- بروکسل، موسسه مطالعات اسلام معاصر دانشگاه لایدن، دانشکده حقوق و مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه پنسیلوانیا، موسسه دانشگاهی اتحادیه اروپا، استاد مدعو سابق دانشکده حقوق دانشگاه پنسیلوانیا را دارد و عضو هیات تحریریه فصلنامه Relacions Internationales دانشگاه کورتابیا و بوینس آیرس است را ترتیب داده که در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: با ورود دونالد ترامپ به كاخ سفيد بعد از قريب به دو ماه ديگر بايد گفت گمانه‌زني‌ها در ارتباط با اينكه چهل و پنجمين رييس‌جمهور ايالات متحده در ساختار قدرت چگونه عمل خواهد كرد به پايان رسيده و در اين مدت كوتاه زمامداري‌اش با امضاي دستورات اجرايي متعدد والبته گاهي عجيب براي عملي كردن وعده‌هاي انتخاباتي در روزهاي آغازين صدارتش، اكنون ديگر بايد پرسيد كه ترامپ در اين دنياي سياست تا كجا پيش خواهد رفت؟ حضور تقريبا دوماهه ترامپ در جايگاه رييس‌جمهور ايالات متحده، تحليل پيچيدگي اين ابعاد و بررسي تاثيرات آن بر شرايط آتي منطقه و ايران را در گفت‌وگويي با دكترمهدي ذاكريان، محقق ومدرس در بنياد دانشگاهي اروپا- بروكسل، موسسه مطالعات اسلام معاصر دانشگاه لايدن، دانشكده حقوق و مركز مطالعات خاورميانه دانشگاه پنسيلوانيا، موسسه دانشگاهي اتحاديه اروپا و همچنين استاد مدعو دانشكده حقوق دانشگاه پنسيلوانيا، بررسي كرديم.

مقدمه: آیا آمریکا وارد دوره جدیدی شده است؟ دوره‌ای که هژمونی بیش از پیش با فایده‌گرایی گره خورده یا چنین نیست و دولت دونالد ترامپ تکرار دولت‌هایي چون نیکسون، ریگان و کارتر است. اگر مشابهت‌های دولت ترامپ با اسلاف خودش بسیار باشد، تفاوت‌هایش هم کم نیست. بارزترین تفاوتش با دیگران بی‌اعتنایی به صیانت از هژمونی جهانی آمریکاست. در همین مدت کوتاه سیاست‌های درون‌گرایانه او نشان داده نه‌تنها برنامه‌ای برای بحران‌های خاورمیانه ندارد، بلگفت‌‌وگو با مهدی ذاکریان ، کارشناس مسائل آمریکا:که درباره چین و کره شمالی هم دچار اغتشاش فکری است. این علائم نشان می‌دهند اگر دونالد ترامپ به همین روال حرکت کند، دچار تنش‌های زیادی در داخل و خارج آمریکا خواهد شد. مگر اینکه پشت این تنش‌آفریني‌ها برنامه‌ای راهبردی باشد، اما شرایط موجود حاکی از عقلانیت نیست و بعید است لایه‌های دوم سیاست آمریکا که تصمیم‌های کلان و استراتژیک را پیش‌بینی و توصیه می‌کنند، بتوانند ترامپ را به مدت طولانی تحمل کنند. همه آنچه تحلیلگران می‌گویند از پس پشت عینکی است که راستی و درستی آن دچار تردید و تزلزل است، اما آنچه برای همه دنیا مهم است این است که وضعیت اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی آمریکا تأثیر زیادي در دیگر کشورهای جهان از جمله ایران دارد. با مهدی ذاکریان ، کارشناس مسائل بین‌الملل، در این زمینه گفت‌وگویی کرده‌ایم که می‌خوانید:

مقدمه: «قدرتمند واقعی کسی است که هیچ‌کس نداند او قدرتمند است»؛ این جمله را در هیئت جدید حاکمه آمریکا، فقط «استیو بنن» به خوبی می‌فهمد؛ چراکه تک‌تک کلماتش تنها درباره او صدق می‌کند؛ لنینیستی که از دل اندیشه‌های پوپولیستی «اندرو جکسون» دموکرات، خود را «دارت ویدر» کاخ سفید می‌داند. پسر یاغی‌اي که همه او را دومین مرد قدرتمند جهان می‌دانند. برخی حتی مدعی شده‌اند رئیس‌جمهور واقعی آمریکا اوست و نه «دونالد ترامپ»؛ مدیرعامل ارشد اجرائی کمپین ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶، استراتژیست بلندپایه و ایدئولوگ دولت چهل‌وپنجم ایالات متحده. در کاخ سفید دو جریان عمده حضور دارد؛ یکی استیو بنن و ديگري «استیفن میلر» است که هر دو ناسیونالیست و مخالف روند جهان‌گرایی هستند و «کوشنر» و «گری کوهن»، مشاور اقتصادی ترامپ هستند که هر دو دارای ذهنیت‌های جهان‌گرا هستند. همچنین «دینا پاول»، معاون مشاور امنیت ملی آمریکا و «نیکی هیلی»، سخنگوی ایالات متحده، در سارمان ملل نیز دیدگاهش به کوشنر و کوهن نزدیک است. کوهن و پاول هر دو از گلدمن ساکس می‌آیند و ارتباط نزدیکی با کوشنر دارند. بنن بیشترین مشکل را با کوهن دارد؛ تا‌جایی‌که او را «گری جهان‌گرا» می‌خواند و کسانی که بنن را می‌شناسند، می‌دانند او به قصد توهین، افرادی را که فاقد دیدگاه‌های ناسیونالیستی هستند، جهان‌گرا می‌نامد. درحالی‌که بنن خود را در میانه‌های یک جنگ با کوشنر می‌داند؛ اما به این نکته رسیده است که در این جنگ، برنده نخواهد شد؛ زیرا ترامپ به خانواده خود وفادار است. اما در واقع ابعاد شخصیتی بنن چیست؟ جایگاه واقعی او در هیئت جدید حاکمه آمریکا کجاست؟ ترامپ در میانه تنش دامادش با مراد فکری‌اش طرف کدام را می‌گیرد؟ آیا بنن و ترامپ به بن‌بست روابط خود رسیده‌اند؟ مطلبی که در ادامه می‌خوانید گفت‌وگویی است با دکتر « مهدی ذاکریان » به این دلیل که در کارنامه خود تدریس و تحقیق در بنیاد دانشگاهی اروپا - بروکسل، مؤسسه دانشگاهی اتحادیه اروپا و همچنین استاد مدعو دانشکده حقوق دانشگاه پنسیلوانیا، عضو هیئت تحریریه فصلنامه Relacions Internationales دانشگاه کورتابیا و بوئنوس‌آیرس را دارد.

مقدمه: گروه ديپلماسي - باراك اوباما روز چهارشنبه وارد رياض شد تا با ملك سلمان و سران كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس ديدار داشته باشد اما سردي كنوني روابط امريكا و متحدان منطقه‌اي‌اش در خاورميانه از همان ابتداي ورود رييس‌جمهوري امريكا به عربستان و عدم حضور ملك سلمان براي استقبال، خود را به نمايش گذاشت. موضوعات مختلفي در دستوركار رايزني‌هاي اوباما در رياض گفته شد اما چالش‌برانگيزترين موضوع ايران بود. با اين حال، به نظر مي‌رسد ناخشنودي سران كشورهاي عربي خليج فارس از امريكا به دليل مواضع‌شان نسبت به ايران همچنان ادامه دارد، كماآنكه اوباما در آن ديدار آنها را مناقشه با ايران پرهيز داد و گفت «هيچ كشوري از ستيز با ايران سود نمي‌كند». با اين حال اوباما براي آرام ساختن اعراب گفت كه تلاش مي‌كنيم ايران به تعهدات خود پايبند باشد و اميدواريم اين كشور با برداشتن گام‌هاي مثبت اختلافاتش را با كشورهاي عربي منطقه حل كند. در رابطه با حضور رييس‌جمهوري امريكا در رياض و رايزني او با مقامات عربي گفت‌وگويي با مهدي ذاكريان، استاد روابط بين‌الملل دانشگاه داشته‌ايم كه مشروح آن در ادامه مي‌آيد.

مقدمه: ایران در زمان رژیم گذشته در زمره نخستین کشورهایی بود که ضمن داشتن روابط حسنه با اغلب کشورهای اروپایی، در سال ۱۹۶۳ با جامعه اقتصادی اروپا موافقتنامه تجارت و همکاری منعقد کرد. گستره این موافقتنامه به صادرات چند کالای سنتی ایران و واردات اقلام مورد نیاز ایران محدود می‌گردید. موافقتنامه مزبور در سال‎های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۸ تمدید و نهایتا دستخوش فراموشی شد اما روابط اتحادیه اروپا و ایران به مجموعه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان ایران و اتحادیه اروپایی، از زمان تاسیس این اتحادیه گفته می‌شود. این روابط همواره تحت تاثیر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران یا سایر کشورهای خاورمیانه بوده‌است. کشور ایران با توجه به نفوذش در خاورمیانه و همچنین منابع متعدد و متنوع انرژی و همچنین بازار خوبی که برای کالاهای اروپایی است، برای این اتحادیه، دارای اهمیت بوده‌است. موضوعاتی نظیر حقوق بشر و همچنین برنامه اتمی این کشور، از جمله موضوعات مناقشه‌انگیز بین دو طرف در سال‌های اخیر بوده‌است. در خلال مذاکرات هسته‌ای، نماینده اتحادیه اروپا سعی داشت با نزدیک‌تر کردن مواضع ایران و آمریکا که سابقه تخاصم درازمدتی با یکدیگر داشتند، حصول توافق را تسهیل نماید. همچنین اتحادیه اروپا پیش‌قدم شد و با ارائه یک قطعنامه در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در نهایت به تصویب اعضا رسید، شروع فاز عملیاتی برجام را پایه نهاد. اتحادیه اروپایی بر اساس چارچوب توافق برجام، سعی دارد روابط سیاسی و تجاری خود را با ایران بازسازی نماید. لغو تحریم‌های یک‌جانبه‌ای که اتحادیه اروپا در زمان تنش هسته‌ای علیه ایران وضع کرده بود، کمک به ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی و گشایش دفتر این اتحادیه در تهران، از جمله اقدامات عملی می‌باشد که در دوران پسابرجام از جانب این اتحادیه در دستور کار قرار گرفت. با گذشت حدود چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط ایران و اروپا فراز و نشیب‌های فراوانی را طی کرده است. با توجه به تعامل جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا در چارچوب روابط دوجانبه، منطقه‎ای و بین‎المللی و برگزاری چندین دور گفت‌وگو میان طرفین، کشف دلایل این فراز و نشیب‌ها و ناکامی‌ها در این مسیر می‎تواند ایران را در ادامه راه خود یاری نماید .در این راستا«آرمان» با مهدی ذاکریان استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: در جهان آشوب‌زده‌ای که تازه‌ترین نمود آنارشی آن، عملیات‌های تروریستی پاریس است، ممکن است این پرسش ایجاد شود که سرمشق سیاست خارجی ایران چیست که توانسته امنیت آن را بهتر از دیگران تأمین کند. رفتار ایران براساس کدام نظریه روابط بین‌الملل، باعث شکل‌گیری متنی به نام «برجام» شده است؟ آیا سیاست خارجی ایران، متکی به فرد است یا اینکه بدنه‌ای کارشناسی در وزارت خارجه و دیگر مراکز علمی، راهبری آن را بر عهده دارند؟ بر همین اساس، بنا شد گفت‌وگویی داشته باشیم با دکتر مهدی ذاکریان ، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تا از منظری آکادمیک به تبیین مبانی نظری سیاست خارجی دولت یازدهم و یافتن پاسخ چنین پرسش‌هایی بپردازیم. این استاد دانشگاه معتقد است ایران پتانسیل خوبی برای نقش‌آفرینی در مسائل منطقه دارد. آنچه در ادامه می‌آید، ماحصل این گفت‌وگو است که می‌خوانید: